Πέρσες και Περσίδες…

Ένας Ξέρξης, μα τι Ξέρξης!!!

Σχολιάζει…
Ο Γιώργος Αμβροσίου

Έγραφα την Κυριακή στην σελ 4 της εφημερίδας ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, ένα σχόλιο για τους ΠΕΡΣΕΣ του ΑΙΣΧΥΛΟΥ, «Πέρσες» του Αισχύλου, μια παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, σε σκηνοθεσία του Ντίμιτερ Γκότσεφ με τους Αμ. Μουτούση, Μ. Χατζησάββα, Ν. Καραθάνο, Στ. Γουλιώτη, Ν. Κουρή κ.ά. στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Ανέφερα ότι ο βουλγαρικής καταγωγής Ντιμίτερ Γκότσεφ, ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της γερμανικής σκηνής, στην κυριολεξία κακοποίησε τον Αισχύλο και άφησε σε όλους τους θεατές την πικρή γεύση ότι πήγαν να δουν αρχαίο θέατρο και είδαν το γιουσουρούμ στην ποιο κακή του μορφή.
Έγραψα επίσης ότι «δεν είμαι ειδικός στο αρχαίο θέατρο, αλλά αυτό που συνέβη δεν ήθελε να είσαι ειδικός να το καταλάβεις» και να που ήρθαν και οι έμπειροι κριτικοί του θεάτρου να γράψουν περίπου τα ίδια. Η Έλενα Δ. Χατζηιωάννου στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, έγραψε τα πράγματα με το όνομά τους. Σας παραθέτω κάποια αποσπάσματα. «Η παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου «Πέρσες», από τα πλέον αντιπολεμικά κείμενα, έγινε αφορμή για πολεμικές σε όλα τα μέτωπα της αναβίωσης του αρχαίου δράματος. Κύμα απογοήτευσης κάλυψε την πρεμιέρα της πολυσυζητημένης παράστασης του Ντίμιτερ Γκότσεφ «Πέρσες». Όλοι όμως αναγνώρισαν τις ικανότητες και το συγκινητικό δόσιμο των έμπειρων ηθοποιών του κλιμακίου τού Εθνικού. Αυτούς χειροκρότησαν oι θεατές (περίπου 14.000 την Παρασκευή και το Σάββατο), αφήνοντας το γιουχάισμα για τον σκηνοθέτη».
Και συνεχίζει: «Στη γυμνή ορχήστρα κυριαρχούσε ένας ψηλός γαλάζιος τοίχος- θάλασσα, που στη συνέχεια περιστράφηκε τόσες πολλές φορές ώστε μείωσε την όποια ένταση του όγκου και της σημειολογίας του. Από τη σκηνή είχε αφαιρεθεί το ξύλινο, προστατευτικό πατάρι, ελευθερώνοντας τα αρχαία ερείπια κι αφήνοντας τον ορίζοντα πίσω τους, ανοιχτό». Αφού σημειώνει τα θετικά της παράστασης, τελειώνει ως εξής: «Ένα θρίλερ θεατρικό ήταν σε εξέλιξη και περίμενες πως κάπου θα πάει, κάτι θα συμβεί, κάτι θα ανατραπεί για να αναστηθεί. Ώς την επίκληση. Γιατί από εκεί και μετά χάθηκε κάθε ενδιαφέρον κι άρχισε όλο το πράγμα να κατρακυλάει σε εύκολες εξπρεσιονιστικές λύσεις. Η σκηνή της επίκλησης στον Αηδονέα χάθηκε κι άρχισε η διακωμώδηση. Το φάντασμα του Δαρείου (Μηνάς Χατζησάββας) με μια τιράντα στο παντελόνι του και το μισό πουκάμισο απέξω, η επιστροφή του ηττημένου Ξέρξη (Νίκος Καραθάνος), ως ψυχικά διαταραγμένου, η αδιαφορία της βασίλισσας για το βασίλειό της και η μονομανία της για τον γιο της μπήκαν στον σωρό των σκηνικών μεταμοντερνιστικών αντιδράσεων. Κάπως έτσι χάθηκαν μερικές από τις ωραιότερες στιγμές της παράστασης, όπως αυτή με τη μάνα να προστατεύει τον γιο της κι ο βασιλιάς να βρίσκει αποκούμπι σ΄ αυτήν. Ακόμα και η ιδέα να ειπωθεί ψιθυριστά, φοβισμένα ο παιάνας της νίκης «Ίτε παίδες Ελλήνων», αφού λεγόταν από τους ηττημένους».
Μονομαχία στο Εl Εpidaurus. Ιδού και η επωδός: «Όταν έσβησαν τα φώτα, ακούστηκε το πρώτο «αίσχος» που ακαριαία πολλαπλασιάστηκε, ενώ ταυτόχρονα πολλά και δυνατά «μπράβο» προσπάθησαν να τα εξουδετερώσουν. Όταν άναψαν τα φώτα κι ο θίασος βγήκε στην ορχήστρα για να υποκλιθεί, η μονομαχία χαλάρωσε χάρη στο συνολικό χειροκρότημα. Επιβράβευση του ήθους του ταλαντούχου θιάσου- Εθνική Ελλάδος- αλλά και κατανόηση για τη θέση του ηθοποιού που οφείλει να υπηρετήσει το σκηνοθετικό όραμα, με κάθε κόστος. Το «μήνυμα» απευθύνθηκε ξεκάθαρα στον σκηνοθέτη, με το μακρόσυρτο «ουουουου» που εισέπραξε όταν εμφανίστηκε στην υπόκλιση. Ακόμα και κάποιοι επίσημοι από τις πρώτες κερκίδες έκαναν τα χέρια τους χωνί και πρόσθεσαν τη δική τους φωνή στο γενικό γιουχάισμα».
Πρόκειται για μια σημαντική, αρκετά στρογγυλωμένη κριτική, αλλά το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Μπορεί εγώ και κάποιοι σχολιογράφοι στο ίντερνετ να τα γράψαμε λίγο έξω από τα δόντια, αλλά το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Ας κλείσουμε με μια ευχή. Ας σταματήσουν επιτέλους να μετατρέπουν την Επίδαυρο σε ένα πειραματόζωο. Ας σεβαστούν τον χώρο και ας κάνουν αλλού τους πειραματισμούς τους. Και φυσικά με χρήματα δικά τους και όχι του Ελληνικού λαού, μέσω του Εθνικού Θεάτρου.